Sen stanowi 1/3 naszego życia, jest niezbędnym okresem odpoczynku dla organizmów wszystkich ludzi i zwierząt. Eksperymentalne pozbawienie snu, prowadzi do zaburzeń funkcjonowania większości organów, zwłaszcza mózgu.

Krótkotrwały brak snu nie pozostawia trwałych skutków zdrowotnych. Jednak, deprywacja snu trwająca nieprzerwanie przez kilka dni, najczęściej kończy się śmiercią.

Nie wszyscy ludzie śpią zdrowo. Od 10% do 30% ludzi skarży się na bezsenność, z drugiej zaś strony, około 10% dorosłych w średnim wieku cierpi z powodu nadmiernej senności dziennej. Obie dolegliwości łączą się ze zmniejszeniem zdolności regeneracyjnych organizmu i stopniowym pogarszaniem się zdrowia. Najbardziej niebezpieczne spośród zaburzeń snu są choroby dotyczące nieprawidłowego oddychania w nocy, zwane bezdechami.

Bezdech

Bezdech – to zatrzymanie oddychania w czasie snu, trwające najczęściej od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund. W czasie bezdechu, dochodzi do szybkiego obniżenia się poziomu tlenu we krwi. Organizm chorego na bezdech, broni się przed uduszeniem poprzez wybudzenie ze snu, które przywraca oddychanie. Wspomniane wybudzenia ze snu często pozostają nieświadome, można je wykryć tylko za pomocą wysoko – specjalistycznej aparatury. Systematycznie pojawiające się niedotlenienie jest powodem głównych dolegliwości i powikłań chorób. Towarzyszące bezdechom wybudzenia ze snu, skutkują zmęczeniem i nadmierną sennością w czasie dnia. Ponad 400 tysięcy Polaków cierpi z powodu bezdechu śródsennego, który ma rozmaite niekorzystnych skutki uboczne. Może on być przyczyną wielu poważnych chorób, takich jak:

• • nadciśnienie tętnicze i zmiana rytmu pracy serca,
  • niedotlenienie serca powodujące chorobę wieńcową oraz zawały,
  • zaburzenia stężenia cukru i cholesterolu we krwi,
  • udar mózgu,
  • senność i stałe zmęczenie,
  • zasypianie w ciągu dnia np. podczas jazdy samochodem, co może doprowadzić do śmiertelnych wypadków.

Typowymi potencjalnymi pacjentami są mężczyźni. Choroba dotyczy ponad 4% mężczyzn i 2% kobiet w grupie powyżej 40 lat. Najczęściej są to osoby otyłe („tłuszcz” wokół szyi), z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami budowy anatomicznej twarzoczaszki. Są to osoby głośno chrapiące i cierpiące na zmęczenie i senność w czasie dnia, zasypiające wbrew własnej woli.

Bezdech nocny (Sleep Disorder Syndrome) jest zaburzeniem czynności oddechowych w czasie snu.

Medycynie znane są trzy rodzaje bezdechu:

1. Obturacyjny bezdech w czasie snu (Obstractive Apnea). 

Bezdech obturacyjny jest zaburzeniem czynności oddechowych, polegającym na całkowitym zatrzymaniu przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Jest to spowodowane chwilowym zamknięciem dróg oddechowych na poziomie migdałków, podniebienia, nasady języka i gardła. Przyczyną obturacyjnego bezdechu śródsennego jest relaksacja mięśniowa w czasie snu (zwiotczenie mięśni), budowa anatomiczna i ujemne ciśnienie w czasie wdechu (tzn. wzrost oporności górnych dróg oddechowych). O obturacyjnym zespole bezdechu można mówić, jeśli zjawisko blokowania przepływu powietrza (indeks – RDI / AHI tzn. średnia częstość bezdechów i spłyceń oddechów w ciągu godziny snu) występuje częściej niż 10 razy w ciągu godziny i trwa dłużej niż 10 sekund. Objawem zewnętrznym bezdechu sennego jest chrapanie, narastające stopniowo w każdym kolejnym cyklu oddechowym, aż do osiągnięcia skrajnej głośności, po czym następuje cisza trwająca 10 – 120 sekund. Oznacza to zablokowanie przepływu powietrza do płuc. W tym czasie, mimo prawidłowego ruchu klatki piersiowej i brzucha, występuje bezdech śródsenny. Reakcją obronną organizmu na przedłużające się zatrzymanie oddechu są ruchy kończyn i całego ciała. W czasie bezdechu poziom nasycenia tlenem krwi tętniczej (SaO2) obniża się momentalnie z 95% – 99% do poziomu nawet 70%. Bezdech powoduje wzrost skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi nawet o 30%, zaburzenia rytmu serca poprzez cykliczne przyspieszenia i zwolnienia czynności serca.

Objawy bezdechu:

• ruchy kończyn i ciała jako bodziec do przerwania cyklu bezdechu
• ból głowy i uczucie zmęczenia po obudzeniu
• częste nocne oddawanie moczu
• suchość w gardle, duszności, częste przebudzenia

2. Centralny bezdech w czasie snu (Central Apnea) 

Polega na braku przepływu impulsów nerwowych do mięśni oddechowych, co powoduje zatrzymanie w czasie bezdechu ruchów klatki piersiowej i brzucha (przepony). Charakteryzuje się brakiem ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha oraz brakiem przepływu powietrza w drogach oddechowych, trwającym dłużej niż 5 s i spadkiem saturacji co najmniej o 4%.

3. Mieszany bezdech w czasie snu (Mix Apnea) 

Łączy w sobie objawy bezdechu śródsennego centralnego i obturacyjnego. W czasie pojawienia się bezdechu mieszanego, jest przerwa w chrapaniu i przepływie powietrza do płuc oraz brak ruchów klatki piersiowej i brzucha.